İnsan kaynakları ile ilgilenmeye başladığım zamandan beri, meslekler ile iç içeyim. Mülakatta bile sorulur; Neden bu işi yapmak istiyorsunuz? Neden bu mesleği tercih ettiniz? diye. Bunun altında yatan sebepleri bilmezsek o mesleğin kişinin yaşamında nasıl bir etkisi olduğunu göremeyiz. Bu sebeple mesleki tercihler veya teknik beceriler çocukluktan kalan izlerin üstünde şekillenir.
Meslek seçimi çocuk yaşlarda başlar. Motor öğrenme ve gözlem yeteneği ile çevresinde olan meslekleri inceler, yetkinliği, ilgisi ve faydalarını göz önünde bulundurarak en önemli mesleği kafasında tasarlar. Çocuğa meslek sorulduğu vakit verilen cevaplar genelde aynı olur. Ağırlıklı olarak öğretmen ve doktor mesleklerini dillendirirler. Nedeni ise çocuğun hayatına ilk etki eden mesleklerin genellikle bunlar olmasıdır.
Aileden veya çevreden birinin doktor, hastane çalışanı veya sağlık sıkıntıları dolayısıyla çocuk, hayat kurtaran kişi olarak doktorluk mesleğini görür. Çevresel meslekler içinde en ağır basanı neyse ona yönelir. Ebeveyni minibüs şoförü olan bir çocuk minibüsçülüğü, çiçekçi olan bir çocuk ise çiçekçiliği tercih eder.
Ayrıca izlediği çizgi filmlerden (ki günümüzde çocuklara diziler, magazinler de izletiliyor) etkilenen çocuklar süper kahraman da olmak isteyebilirler, modacı, futbolcu veya şarkıcı da.
Düşünün ki evde ebeveynler sürekli futboldan bahsediyorlar. O golcü senin, bu kaleci benim derken çocuk, ebeveynlerin ilgi odağının orası olduğunu düşünüyor. Ve hakem düdüğü çalar, karar verilir. Çocuğumuz artık futbolcu olacaktır. Çok gol atacak, ve kupalar kazanacaktır.
Yansıma roller ile çocuklarda meslek olgusu kahramanlık olarak görülür. Çocuk psikolojik olarak korunmaya muhtaç bir yapıda olduğundan kendi eksikliğini giderecek bir statü arayışında olabiliyor. Anne ve babalar ilk kahramanlarıdır. çocuğumuzun ilk mesleği de bunlardır. Sonraları öğretmen ile tanışır veya doktor, avukat. İşte bu dönemlerde mesleki seçimler ve ona göre şekillenmeler olur.
Etrafımda gördüğüm mesleki tercihlerden en ilginci ise psikolog arkadaşımın tercihiydi. Yine çocukken herkes gibi kahraman olmayı planlayan, ortaokul çağlarında ise psikologun bir kahraman olduğunu düşünen bir arkadaşım. Dünyaya hizmet edeceğim, başkalarının hayatlarına dokunacağım derken en uygun mesleğin psikolog olduğunu düşünmüş.
Ben ise bir kaç mesleki tercih geliştirmiştim. Astronot olmayı istemiştim mesela. Sebebini düşününce idrak ediyorum. Çocuklar düşmekten korkar. Koşarken veya bir şey yaparken düştüğünde canı yanar, dizi kanar. Muhtemelen astronotların yerçekimsiz ortamda havada gezmesi ilgimi çekmiş ki astronotluğu tercih etmişim. Ki bir astronot ne yapar sorusuna o tarihte verebileceğim tek yanıt: havada uçuyorlar olmuştur.
Mesleki gelişim öncesi seçimlerde de ebeveynlere, öğretim görevlilerine büyük sorumluluklar düşmektedir. Planlı ve yetkinlik bazlı yönlendirmeler sayesinde uygun meslek erbabı yetişmiş olacaktır. Bu sayede günümüzde yaşandığı gibi belirli mesleklere yığılmalar olmayacak ve herkes mutlu olacağı mesleği icra ediyor olacaktır. Siz de büyüyünce ne olmak istediğinizi bana yorum, mail veya mesaj yoluyla iletirseniz sebeplerini beraber bulmaya çalışırız.
