Kariyer, bireyin baş rolünde tek olduğu, senaryonun kimi zaman doğaçlama gerçekleştiği bir film gibidir. Filmin başarısı, figüranları senaryoya ne kadar dahil ettiğinle doğrudan alakalıdır. Esas karakterin etkilediği ve etkilendiği şeyler filmin senaryosunda yer alır. Kariyer filminde baş rol oyuncusu kahraman olmalıdır, her şeyi kendi başına yapmalı ve gerektiğinde figüranlardan yardım almalıdır. Oscar ‘a giden yolda filme emek harcamanız gerekir. “Oscar’ın ardında senaryodan çok daha fazlası var. Çaba ve gelişim var. Kendi filminin yıldızı ol! Fark yarat! İlham ver! Hayatlara dokun!”
Kariyer, yalnızca terfiyi veya istihdamda sürekliliği anlatmaz. Kariyer, bireyin hayatı boyunca tüm iş yaşamını kapsar. Buna İş öncesi yatırımlar, iş arama süreci ve işe devam etmesi de dahildir. Kariyer tüm iş hayatını kapsar. Bireyseldir. Her hangi bir kuruma veya başka birine bağlı değildir.
Kariyer Seçimi
Kariyer seçimine etkin olan unsurlar ise aile ve çevre, kişisel istek ve gelişim alanları olabilir. Meslek tercihleri isimli yazımda da belirttiğim üzere bireyin meslek tercihi kariyerine nasıl yön çizeceğiyle doğru orantılıdır.
Birey kariyer konusunda kararsız kalabilir. İlk başladığı mesleği değiştirebilir ve esas mesleğini daha sonra bulabilir. Veya sürekli farklı meslekleri icra ederek tek bir konuya odaklanamama gibi bir sorunla da karşı karşıya kalabilir. Kariyer içerisinde yaşanabilecek bu tip engebeler her daim var hayatımızda. Biz böyle olmasak bile çevremizde çeşitli örneklerini görüyor ve işitiyoruz. Hatta hayret ediyoruz. Bir kaç yıl sonrası için bile plan yapmamış insanlar bizi “gerçekten hayrete düşürüyor!”
Kariyer Süreçleri
İş Öncesi Dönem: Eğitim ve gelişim sürecini kapsar. Hem örgün öğretim hem de çeşitli kurslar bu dönem içerisinde bireyin kendini iş hayatına hazırlama ve yardımcı olabilecek gelişim planının başlangıç safhasıdır.
İşe Başlama Dönemi: İş hayatına adım atma, iş dünyasının nabzını yoklama ve adaptasyon sürecini kapsar. Kariyerin başında olan birey hayatının devamında vereceği kararlarda yaşadığı ilk tecrübeleri hatırlayacak ve etkisini hissedecektir.
Durağan İş Dönemi: Bu kısımda birey artık iş dünyasının içerisinde kendisine yer edinmiş ve çarkın içerisinde bir dişlidir. Bu süreçte ilk yıllardaki gibi acemilik ve iş korkuları gitmiş, yerine inisiyatif ve sorumluluk alabileceği bir pozisyonun hazırlığına girmiştir. Bu süreci kayıpsız atlatabilmesi için kendisinden ödün vermesi gerekir. Çoğu zaman birey değişimin göbeğinde olur ve bağlı bulunduğu yöneticiye ve kuruma karşı görevlerini fazlasıyla gerçekleştirir. Terfi alabilir ve yeni çalışanlara mentorluk yapabilir. İş hayatının sonuna kadar artık bilen ve icra eden konumundadır.
Emeklilik Dönemi: Bu süreç iş hayatının sonuna geldiği ve artık bireyin öz isteklerini yerine getirme dönemini kapsar. Burada çoğu birey aktif iş hayatı içerisinde kendisine zaman ayıramadığı ilgi alanlarını geliştirir. Bunlar hobiler veya sosyal sorumluluk projeleri olabilir.
Kariyer İhtiyaç Piramidi
Öncelikle kariyer aşamalarını gösteren bir piramit hazırlamak istedim. Sonrasında basamakları bireyin önceliklerine göre düzenledim. Kariyer ihtiyaç piramidi Maslow‘un piramidine benzer. Belirli bir hiyerarşide ilerler. Kendi kanaatimce düzenlediğim piramidi aşağıda görsel olarak paylaşıyorum.
Kariyer Gelişimi
Kariyer gelişimi konusunda kurumlar çalışanlarına eğitim ve rehberlikle destek olmaktadır. Gerek pozisyon yedekleme, gerekse de kurum gelişim planında çalışanlarını eğitme gayesindedir. Bu eğitimleri çoğu zaman iç kaynak eğitim departmanından, ilgili birimden gerçekleştirebildiği gibi, bazen de dış kaynaktan eğitim danışmanlık hizmetleri kullanabilirler.
Kariyer gelişimi sadece kurumun çalışanlarını eğitime tabi tutması değildir. Birey ayrıca kendi gelişimini otodidakt olarak da sağlayabilir. Kurumların çizdiği gelişim planları dışında birey kendini farklı bir alanda veya aynı alanda farklı tekniklerle geliştiriyorsa, kurum dışı bireysel kariyer gelişimi olarak adlandırabiliriz. Ortada gelişimin yalnızca kurum tarafından gerçekleştireceği gibi bir yanlış algı oluştuğu için bireyler kendini geliştirme konusunda isteksiz ve bilinçsiz olabilir. Bu konuda tanıdığım en büyük örnek bizzat kendim =) Çalıştığım kurumdan her hangi bir destek görmeden kendi gelişim planımı çabalayarak ve öğrenerek gerçekleştirmiş olmam, farklı bir uzmanlık alanı için istekli olmam otodidakt gelişim konusunda büyük bir adımdır.
Kariyer sürecinin en önemli aşaması bireyin hedeflerinin olması ve kendine inanmasıdır. Söz konusu inanacağınız kişi kendiniz dahi olsanız, önce tanımanız gerekir. “Kendinizi tanıtırsanız hedeflerinizi daha iyi belirler ve gelişim ihtiyaçlarınızı tespit edebilirsiniz.” Herkese mutlu olacağı bir kariyer dilerim.
