Karakter Analizi Yazı Dizisi 1. Bölüm
Hem bilimsel hem sezgisel bir sonucu olan karakter analizi için halk dilinde insan sarrafı veya adamı suratından tanırım gibi yetkinlik isimleri kabul görülmüş. Pek de haksız sayılmazlar. Bazı kişiler belki tecrübeden, belki esnaflıktan belki de sezgilerinden dolayı karakter tahlili yapar ve çoğunlukla tuttururlar. Peki bu işi bilinçli bir şekilde yapabilir miyiz? Neden olmasın? Yani karakter analizi konusunda bir uzman olunabiliyor. Tabi uzman olmak için birkaç şey yapmak yetersiz. Çok fazla şey yapmak ve sürekli hale getirmek gerekiyor. Karakter analizi dediğimiz şey 1 yazıyla anlatılacak bir şey değil elbet. Ben uzun zamandır bu işin içerisinde aktif olarak araştırmalar ve uygulamalar yapan biri olduğum için oluşan imajı biraz da olsa gidermeye çalışacağım. Yazımda referans bazı tanımlar kullansam da yazı genelinde kendi yorumum hakimdir! Siz de olumlu veya olumsuz geri dönüşünüzü yorum olarak iletebilirsiniz.
Öncelikle Karakter analizi hakkındaki yanlış bilinenler;
- Duydum ki, internetten herhangi bir test indirip uygulayan kişi karakter analizcisi oluyormuş. Etme!
- İnsanları küçük kategorilere ayırıp yargılıyormuşsun. Yapma!
- Her insan karakterinden sorumlu tutuluyormuş. Tutma!
- Karakter burç gibi kişiye yaftalanıyormuş. Yok artık!
Şimdi gelelim konunun bilimsel boyutuna. Hatırlarsınız burçlar da bilimsel kökene dayanır. Ama günlük burç, sakızdan çıkan fal veya gazete köşelerindeki bilimsel olmayan “sıcak sallama” diye tabir edilen metinlerdir. Karakter analizi de işte o hale getiriliyor. Yani bir kişinin karakteri ne çıktıysa onun üzerinden yaşamaya devam ediyor. Karakter analizi işin ilk basamağı aslında. Sonrasında olumsuz özellikleri bastırma, olumlu özelliklere yoğunlaşma gibi evreleri var. Fakat bunlar işin zor ve uğraştırıcı kısımları olduğu için ilgi çekmez. Kim yorulmak ister ki?
Günümüzdeki geçerli olan birçok karakter analiz yöntemi psikanalize dayanır. Altında binlerce araştırma, uygulama ve kafa karışıklıkları vardır. Dünyanın hiçbir testinde olmadığı gibi karakter tesleri de yüzde yüz doğru sonuçlanmaz. Çünkü testler manipüle edilebilir. Bu manipülasyon farklı sistemler ile de anlaşılabilir. İyi bir karakter analizcisi hangi testin manipüle edildiğini baştan anlayabilir.
Karakter Analizine Giriş
- Carl Gustave Jung dendiğinde akıllarda hiçbir şey çağrışmıyorsa karakter analizi yapmayı bırakıp kahve falına yönelebilirsiniz. Jung kimdir, ne üretmiştir, ne düşünmüştür diye merak etmediyseniz, gerçekten kahveyi iyi yapmayı öğrenmelisiniz.
- İbn-i Sina dendiğinde aklına sadece tıp geliyorsa ve kişiliklere yönelik çalışmalarını duymadıysan aç televizyonu gündüz kuşağını izle. 5. element candır, ruhtur diye bir şey duymadıysan gerçekten aç televizyonu ve otur saatlerce başından kalkma.
- Aristo dendiğinde aklına sadece düz mantık geliyorsa işte o zaman sana önerebileceğim bir şey yok. Beden ve organ tespitlerinden bihabersen gir demliğe, çek sıcak suyu üstüne. İçine biraz karabiber kat. Ocağın altını kıs. Yavaş yavaş demlen.
- Karakter analizi öyle kolay bir şey değil maalesef. Kendinizi olayın tüm detaylarına ve tarihine vermeniz gerek. Alternatif metodları inceleyip yorumlayabilmeniz gerek. O kadarıyla uğraşamam diyorsan uzan yatağına, çek üstüne yorganı. pasif olarak gerçekleştirdiğin uykunu doyasıya yaşa.
Şimdi yukarıda bahsettiğim, bilmen gereken o kadar detay varken sen internetten bulduğun o testle analiz yapıyorsun ya. Yapma. O kadar düşünceye, araştırmaya, zamanını ve gönlünü adamış kişilere ayıp olur. Hobi olarak yine yap. Ama eksiklerini öğren ve bunları da araştırmayı unutma.
4 ana karakter
Genelde kişilik testlerinde 4 ana karakterden bahsedilir. Uzmanın ve testin gücüne göre bu 4 ana karakterin alt karakterleri oluşturulur. Yapılan çeşitli tanımlamalarla karakter haritası oluşturulur. Olumlu, olumsuz ve nötr kalınan özellikler ele alınır. Bireyin mesleğine, sosyal yaşamına uygun olarak geliştirilmesi gereken yanlar keşfedilir. Hareket planı ortaya çıkarılır. Evet yanlış duymadınız karakterler evrilebilir, dönüşebilir ve hatta geliştirilebilir. Bu kısma diğer yazımda değineceğim. Bu yazımda sadece olayın felsefesine değineceğim.
Yaygın bilinen 4 ana karakter analizi çeşitleri. Burada kullanılan bazı karakterler aynı kategoride olmayabilir. Her tipte farklı yorumlar bulunduğu için üst üste gelen karakterler aynı kategoride bulunmayabilir. Buradaki amaç sadece 4 farklı karakterde kullanılan isimleri belirtmek.
Çoğu yöntem 4 karakter tipinden bahsetse de dünyadaki insanlar 4 farklı tipte değildir. Aslında çok daha fazla tip mevcut. İşte uzmanlık ve yöntemin kalitesi burada devreye giriyor. Testler sayesinde ana karakter belirlendiği gibi ikincil karakter de belirlenebiliyor. Ve bu iki karakter arasındaki uzaklık kişiliğinin baskınlığını, olumlu ve olumsuz özellik dağılımlarını ortaya çıkarıyor. Burada çok hassas bir yorumlama gerekiyor ki ek özelliklerin hangi durumlarda kullanılabileceği öğrenilsin. Myers – Bridge bu testlerin en ünlüsüdür. Bir çok kurum işe alımda bu testleri kullanır. Sadece karakter analiz testi hizmeti veren şirketler olduğu gibi, bu testlere destek olan şirketler de bulunmaktadır. Yani bu sektör oldukça hareketlidir.
Ayrıca yüz okuma, sezgisel, davranış gözlemleme, diksiyona, beden diline ve hatta el yazısına göre de yapılan kişilik analizleri bulunuyor. Karakter testlerinin peşi sıra bireyin davranışı, düşünme becerileri ve algıları da test edilmelidir. Bunların hepsi bir araya geldiğinde doğru sonuçlar ortaya çıkar. Bu sonuçlar bize karakter dönüşümü sırasında neleri yapmamız gerektiğini de gösterir.
Diğer yazılarımda neler olacak?
Karakter dönüşümü ve karakter testinin yanı sıra uygulanması gereken diğer testleri de 2. yazımda belirteceğim. Bu işe ilgi duyan veya meslek olarak yapmak isteyen kişilerin yazıda geçen referansları araştırmalarını rica ederim. Ayrıca karakter testlerini nerelerde kullanabiliriz sorununa da detaylı cevapları sunmaya çalışacağım. Diğer yazılarımda da bu işle ilgili okunması gereken kitaplar ve makaleleri belirteceğim.
